اگر بعد از ضرر، هیجانی می روی سراغ «ترید جبرانی»، وسط روز سقف تریدت می ترکد یا از ترس جا ماندن از حرکت بازار مدام دکمه Buy/Sell را می زنی، مشکل فقط استراتژی نیست؛ لازم است هم روی رفتار کار کنی، هم روی اجرای خودکار قوانین.
در این مقاله با یک رویکرد دو لایه جلو می رویم: اول قوانین ساده رفتاری قبل، حین و بعد معامله را با چارچوب ۳۰–۶۰–۹۰ می چینیم، بعد می بینی چطور می شود همین قوانین را روی MT4/MT5 با یک دستیار تریدر، خودکار و بدون تصمیم لحظه ای اجرا کرد.
مشکلات رایج که هدف می گیریم:
- اورترید بعد از چند ضرر یا چند برد پیاپی
- ترید انتقامی و تعقیب ضرر
- فومو و ورود بدون پلن، فقط برای جا نماندن
اگر بعد از ضرر، هیجانی وارد ترید بعدی می شوی، حدضررت را جابه جا می کنی یا از ترس جا ماندن اورترید می کنی، این مقاله یک چارچوب ۳۰–۶۰–۹۰ بهت می دهد تا قبل، حین و بعد معامله قوانین مشخص بچینی و با اجرای خودکار، پایبندشان بمانی.
چارچوب ۳۰–۶۰–۹۰ برای جلوگیری از معاملات هیجانی
ایده خیلی ساده است: قبل، حین و بعد معامله، تصمیم ها را از قبل تبدیل به قانون عدددار می کنی تا وسط هیجان لازم نباشد «فکر تازه» بکنی، فقط «چک» کنی.
۳۰ ثانیه قبل از ورود:
- این ترید داخل پلن هست؟
- خبر مهم نزدیک نیست؟
- حدضرر و حجم مشخص شده؟
۶۰ ثانیه بعد از ورود:
- استاپ دقیقا سر جایش است؟
- حجم با ریسک روزانه ات می خواند؟
- R/R حداقلِ تعریف شده ات را دارد (مثلا ۱:۲)؟
۹۰ ثانیه بعد از خروج:
- ترید طبق پلن بود یا احساسی؟
- نتیجه بر حسب R چقدر شد؟
- نمره پایبندی ات چند از ۱۰۰ است؟
۸ گام ساده برای پیاده سازی ۳۰–۶۰–۹۰:
- سقف تعداد ترید روزانه را مشخص کن (مثلا حداکثر ۴).
- سقف ضرر روزانه را عدددار کن (مثلا ۲R یا ۳٪).
- برای FOMO قانون «اگر از محدوده ورود گذشت، کنسل» بنویس.
- برای بعد از سه ضرر یا دو برد پیاپی قانون توقف یا کاهش حجم تعیین کن.
- برای خبرهای High/Medium قانون زمانی عدم ورود یا کاهش حجم داشته باش.
- بعد از هر ترید، فقط یک خط در ژورنال بنویس (نتیجه + پایبندی).
- آخر روز در سه خط امروز را جمع بندی کن (یک کار درست، یک اشتباه، یک اصلاح).
- این قوانین را جایی جلوی چشمت بگذار (کاغذ کنار مانیتور یا نوت روی پلتفرم).
باکس هشدار – Common Mistakes در چارچوب ۳۰–۶۰–۹۰
- نوشتن قوانین مبهم بدون عدد مشخص.
- تغییر قوانین وسط روز، بسته به نتیجه چند ترید.
- داشتن ۲۰ قانون پیچیده ای که خودت هم یادت نمی ماند.
جدول خلاصه تصمیم ۳۰–۶۰–۹۰:
| بازه |
سؤال اصلی |
اقدام استاندارد |
| ۳۰ ثانیه قبل ورود |
آیا ترید دقیقا داخل پلن است و خبر نزدیک نیست؟ |
اگر نه → عدم ورود یا کاهش حجم |
| ۶۰ ثانیه بعد ورود |
استاپ، حجم و R/R درست تنظیم شده؟ |
اگر نه → اصلاح فوری یا خروج |
| ۹۰ ثانیه بعد خروج |
آیا به قوانینم پایبند بودم؟ |
ثبت در ژورنال + نمره پایبندی |
چگونه از معاملات هیجانی جلوگیری کنیم؟ ۱۰ اقدام سریع
چک لیست فوری امروز، بدون عوض کردن استراتژی:
- سقف تعداد ترید روزانه تعیین کن (مثلا ۳ تا ۵).
- سقف ضرر روزانه تعیین کن (مثلا ۲R یا ۳٪ حساب).
- بدون حدضرر مشخص روی چارت، هیچ تریدی باز نکن.
- بعد از هر ترید، حداقل ۱۰ دقیقه کول دان اجباری داشته باش.
- بعد از دو ضرر متوالی، حجم را نصف کن یا یک ترید استراحت کن.
- بعد از یک روز خوب (مثلا +۳R)، ترید را متوقف کن؛ ادامه نده که «رو دورم».
- استاپ را فقط به سمت کم ریسک تر جابه جا کن، نه دورتر.
- اگر دلیل ورود «جبران ضرر» است، امروز ترید جدید ممنوع.
- هر روز فقط یک ستاپ/الگوی اصلی را ترید کن، نه ۵ مدل مختلف.
- آخر روز ۵ دقیقه وقت بگذار و یک اشتباه رفتاری + یک تصمیم اصلاحی برای فردا بنویس.
اورتریدینگ چیست و چطور متوقفش کنیم؟
اورتریدینگ یعنی بیشتر از پلن و از روی احساس معامله کردن؛ معمولا از ترکیب FOMO، ترید انتقامی و حوصله سررفتگی می آید.
Do (کارهایی که کمک می کند):
- سقف تعداد ترید روزانه بنویس و جلوی چشم بزن.
- هر ترید را قبل از ورود با پلن کوتاهت چک کن (چک لیست ۲–۳ آیتمی).
- بعد از دو ضرر یا دو برد پشت سرهم، حداقل ۳۰ دقیقه استراحت کن.
- تعداد تریدهای «خارج از پلن» را جدا بشمار تا ببینی مشکل واقعا کجاست.
Don’t (چیزهایی که اوضاع را خراب تر می کند):
- بعد از ضرر، مستقیم بروی سراغ چارت برای «انتقام».
- وسط روز سقف تعداد ترید را شُل کنی («امروز استثناست»).
- تایم فریم را هی پایین تر بیاوری فقط برای پیدا کردن «چیزی برای ترید کردن».
FOMO چیست و چگونه مهارش کنیم؟
FOMO = ترس از جا ماندن؛ بازار حرکت کرده، تو بیرونی، مغز می گوید «اگر الان نپری، عمرت تباه شد» و نتیجه اش معمولا ورود بد و احساسی است.
چند ترفند ساده برای کنترل FOMO:
- برای هر ستاپ، محدوده ورود مشخص کن؛ اگر قیمت از محدوده گذشت، ترید کنسل است، نه «دیرهنگام».
- اگر جا ماندی، فقط اسکرین شات بگیر و در ژورنال بنویس چرا؛ حق ورود دوباره به همان حرکت را نداری.
- در زمان های خیلی تند و شلوغ، حجم را نصف کن یا قانون «فقط مدیریت پوزیشن، بدون ورود جدید» بگذار.
- تعداد تریدهایی که دلیل ورودشان فقط «جا نمونم» بوده را جدا ثبت کن تا ببینی چقدر ضرر می زنند.
باکس TL;DR – FOMO
- هر وقت دلیل اصلی ورود «ترس از جا موندن» است، پیش فرض تو باید «عدم ورود» باشد، نه برعکس.
فیلتر خبری: کی معامله نکنیم؟
بخش بزرگی از معاملات هیجانی دقیقا وقتی رخ می دهد که خبر مهم می آید و نوسان می ترکد. راه حلش ساده است: زمان هایی را که نباید ترید کنی، از قبل خط بکش.
گام های ساخت فیلتر خبری شخصی:
- یک تقویم اقتصادی انتخاب کن و فقط همان را هر روز چک کن.
- خبرهای High و Medium امروز را علامت بزن.
- برای هر سطح خبر، قانون واضح بنویس (عدم ورود یا کاهش حجم).
- اگر تریدت نزدیک خبر خراب شد، در ژورنال ثبت کن که خلاف قانون خودت وارد شدی یا نه.
جدول Impact → اقدام پیشنهادی:
| سطح خبر |
مثال |
اقدام پیشنهادی |
| High |
نرخ بهره، NFP، سخنرانی مهم |
۱۵–۳۰ دقیقه قبل و بعد → عدم ورود؛ فقط مدیریت پوزیشنهای باز |
| Medium |
گزارشهای اقتصادی درجه دو |
کاهش حجم (مثلا نصف)، عدم باز کردن ترید جدید نزدیک خبر |
| Low |
اخبار کماهمیت |
معمولا بدون تغییر؛ فقط آگاه باش که خبر هست |
ژورنال و KPIهای رفتاری
ژورنال اینجا یعنی یک ثبت کوتاه و منظم که کمک کند رفتار خودت را ببینی، نه دفتر خاطرات پیچیده.
هر ترید را با این چند مورد ذخیره کن:
- طبق پلن بود یا خارج از پلن؟
- احساس قبل ترید (آروم، خسته، عصبی، هیجانی).
- نتیجه بر حسب R (مثلا +۱R، -۰.۵R).
- نمره پایبندی به پلن از ۰ تا ۱۰۰.
- نزدیک خبر High بود یا نه.
بعد، چند KPI ساده تعریف کن تا هر هفته / ماه خودت را بسنجی:
| KPI رفتاری |
هدف نمونه |
بازه ارزیابی |
| % پایبندی به پلن |
بیشتر از ۸۵٪ معاملات طبق پلن |
هفتگی / ۳۰ روزه |
| میانگین R معاملات طبق پلن |
میانگین مثبت |
۳۰ / ۹۰ روزه |
| نرخ اورترید (معاملات خارج از پلن) |
کمتر از ۱۰٪ کل معاملات |
هفتگی |
| تعداد ترید نزدیک خبر High |
تقریبا صفر |
هفتگی |
Template ژورنال (در حد یک خط برای هر ترید):
تاریخ – نماد – طبق پلن؟ – احساس قبل – نتیجه (R) – نمره پایبندی – خبر High نزدیک بود؟ – یک نکته برای فردا.
اشتباهات رایج در کنترل هیجان
باکس هشدار – Common Mistakes
- شروع روز بدون سقف ضرر و سقف تعداد ترید.
- دو برابر کردن حجم بعد از برد بزرگ یا ضرر سنگین.
- نادیده گرفتن کامل خبر و بعد سرزنش استراتژی.
- ننوشتن هیچ چیز؛ تکیه روی «حس می کنم خوب/بد ترید کردم».
- گذاشتن قوانین روی کاغذ و هیچ وقت چک نکردنشان حین ترید.
جدول تصمیم سریع برای ۳ موقعیت متداول
این جدول را می توانی کنار مانیتور بگذاری؛ سه سناریوی شایع و واکنش استاندارد:
| موقعیت |
علامت هشدار |
اقدام رفتاری |
اقدام ابزاری |
| FOMO |
حرکت قوی را از دست دادی و میخواهی دیرهنگام بپری داخل |
عدم ورود؛ فقط اسکرینشات + یادداشت در ژورنال |
تعریف محدوده ورود مشخص برای ستاپهای بعدی |
| ترید انتقامی |
بعد از ضرر فقط به «جبران سریع» فکر میکنی |
بستن پلتفرم حداقل ۳۰ دقیقه / پایان دادن سِشن |
سقف ترید باقیمانده روز را روی ۰ بگذار (فقط مرور و ژورنال) |
| دو برد پیاپی |
احساس «رو غلتک افتادم، بزن بریم» |
وقفه ۱۵–۳۰ دقیقهای، یک دور مرور ژورنال |
کاهش حجم برای ترید بعدی یا توقف کامل تا روز بعد |
اجرای خودکار قوانین ضد هیجان در MT4/MT5 با گجت بات
تا این جا لایه رفتاری را چیدی؛ اما هنوز یک مشکل هست: لحظه ای که خسته، عصبی یا هیجانی می شوی، دوباره می توانی قانون ها را زیر پا بگذاری. کار گجت بات این است که همین قانون های ۳۰–۶۰–۹۰ و چک لیست های ضد هیجان را تبدیل کند به تنظیمات خودکار روی MT4/MT5 تا «دکمه ها» دست سیستم باشد، نه فقط حالِ آن لحظه تو.
به طور خلاصه، با گجت بات می توانی:
- سقف تعداد معامله و ضرر روزانه را خودکار محدود کنی.
- بریک ایون و تریلینگ استاپ را بدون تصمیم لحظه ای اجرا کنی.
- خروج پله ای را بر اساس P&L تنظیم کنی.
- حالت های ایمن ضد اورترید (Safe Mode / SafeBot) فعال کنی.
- برای خبرهای مهم، هشدار و فیلتر داشته باشی تا وسط NFP تازه به فکر نیفتی.
راه اندازی ۵ دقیقه ای در MT4/MT5
اینجا فقط تصویر کلی را می دهیم؛ جزئیات نصب و اتصال را در لندینگ و راهنمای خود گجت بات کامل توضیح داده ایم.
در حد ۵ دقیقه، روند کار این است:
- ثبت نام / ورود در گجت بات و ساخت حساب کاربری.
- نصب و فعال سازی گجت بات روی MT4/MT5 طبق راهنمای قدم به قدم صفحه آموزشی (لینک لندینگ).
- اتصال حساب معاملاتی ات به گجت بات (انتخاب بروکر / حساب فعال).
- ساخت یک «پروفایل قوانین» بر اساس همان چارچوب ۳۰–۶۰–۹۰ (سقف ترید، سقف ضرر، خبر، بریک ایون…).
- تست در حساب دمو یا حجم بسیار کم، تا مطمئن شوی رفتار ربات دقیقا با قانون هایی که نوشتی مچ است.
ایده کلی این بخش: قوانین رفتاری که می دانی «همیشه همان جا خراب می کنم» را پیدا کن و دقیقا همان ها را تبدیل به تنظیمات خودکار در گجت بات کن؛ بقیه قوانین ساده را می توانی همچنان دستی اجرا کنی.
جمع بندی و گام های بعدی
تا این جا دو لایه را کنار هم چیدی:
- لایه رفتاری با چارچوب ۳۰–۶۰–۹۰، چک لیست ۱۰ تایی ضد معاملات هیجانی، فیلتر خبری و ژورنال رفتاری.
- لایه اجرایی با گجت بات روی MT4/MT5 برای خودکار کردن مهم ترین قوانین ضد هیجان.
حالا مهم این است که از امروز یک قدم کوچک برداری، نه این که منتظر «سیستم کامل» بمانی.
Next Steps (گام های پیشنهادی):
- ۳ قانون اصلی ات را برای امروز انتخاب کن (مثلا سقف ضرر روزانه، سقف تعداد ترید، قانون بعد از دو ضرر متوالی).
- همین ۳ قانون را عدددار کن و روی یک برگه کنار مانیتور بچسبان.
- یک قالب ژورنال فوق ساده بساز و حداقل یک هفته هر ترید را در حد یک خط ثبت کن.
- در گجت بات، یک پروفایل قوانین مینیمال بساز و فقط قوانین حساس (سقف ضرر، سقف ترید، کول دان) را خودکار کن.
- بعد از ۳۰ روز، ژورنال و نتایج را مرور کن و ببین کدام قانون بیشترین اثر را روی کم شدن تریدهای احساسی داشته است.